Қазіргі Қазақстан. Саяси тұрақтылық

  Қазақстанда  «Бейбітшілік, тұрақтылық және біздің бірлігіміз бірінші орынға қойылған», - деп атап өтті Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаев. Бұл үштік қазіргі Қазақстанның саяси жүйесінің маңызды сипаттамасы болып табылады. Сонымен қатар, әлеуметтік және саяси дамудың құрылымдық негіздерін қозғайтын соңғы жылдардағы түбегейлі жаһандық өзгерістер жағдайында бейбітшілік, тұрақтылық пен бірлік көптеген мемлекеттердің егемендігін сақтаудың белгілі бір шартына айналады.

Бірақ бұл үштікті тек саяси өмірдегі өзгермейтіндіктің статикалық күйі ретінде қарастыруға болмайды. Қазақстанда бұл өмір әлеуметтік күйзелістерсіз жаңару қабілетімен, саяси тәуекелдерді төмендететін және сыртқы факторлардың әсерін ескеретін дамыған әлеуметтік-саяси инфрақұрылымның болуымен ерекшеленеді. Қоғамды демократияландыру процестері заң аясында және эволюциялық түрде жүреді. Нұрсұлтан Назарбаев әрқашан «Алдымен экономика, содан кейін саясат» қағидатын ұстанды. Бүгін біз бұл дұрыс стратегия екенін көріп отырмыз.

Кейбір саясаттанушылардың пікірінше, «Минималды» және «Максималды» тұрақтылық бар. Оның бірінші түрі мемлекет аумағында кез-келген қарулы қақтығыстардың болмауын білдіреді. Екіншісі саяси жүйенің әлеуметтік көңіл-күйдің өзгеруіне тез және икемді жауап беру қабілетін анықтайды. Мамандандырылған әдебиеттерде саяси тұрақтылықты түсіндірудің көп санын табуға болады, яғни бұл тұжырымдаманың тұрақты анықтамасы жоқ.

Кейбіреулер саяси тұрақтылық дегеніміз-сыртқы және ішкі факторларға ұшыраған кезде биліктің, мемлекет пен қоғамның бастапқы қалпына оралу қабілеті. Басқалары бұл міндеттерді шешу немесе белгілі бір бағытта даму мүмкіндігі деп санайды. Тағы біреулері тұрақтылыққа жауапкершілікті алудан қорықпайтын мықты көшбасшы қажет екеніне сенімді. Төртіншіден, ол өзара әрекеттесетін тараптардың функцияларын орындайтын мемлекет пен қоғам арасындағы қатынастардың тұтас жүйесін көреді. Бұл үшін мемлекеттік органдар іс-қимылының болжамдылығы, биліктің азаматтардың құқықтарына нұқсан келтірмей қоғамдық қайшылықтарды шешу қабілеті, мемлекет ішіндегі орнықты әлеуметтік-психологиялық ахуал қажет. Сонымен қатар, тұрақтылық әрқашан ойынның жалпы ережелерін, пікірлестер тобының болуын, елдің беделіне қамқорлық жасауды және оны құрметтеуді, тұтастай алғанда, биліктің заңдылығы мен қоғамның саяси жүйеге және оның құндылықтарына деген сенімін талап етеді.

Иржанова Б.Е.